Virus ကာကြယ္ေရးနည္းလမ္းမ်ား-အပိုင္း(၂)

၁။ Anti-virus ေဆာ့ဖ္ဝဲလ္ေတြဟာ virus ကာကြယ္ရန္အတြက္ မလံုေလာက္ပါ။ ‘Removal tools’ ကို install လုပ္ျပီးအသံုးျပဳသင့္ပါတယ္။(virus ကာကြယ္ေရး ေဆာ့ဖ္ဝဲလ္ ေတြဟာ PC ကို spyware ဒါမွမဟုတ္ adware ေတြ ကူးစပ္မႈမ်ားကိုကာကြယ္မေပးႏိုင္ပါ။

၂။ Spyware/Adware removal tools မ်ားကိုအနည္းဆံုး၂ခုထားပါ။ (anti-virus tool ေတြ ကသာ အခ်င္းခ်င္း conflict ျဖစ္တက္ၾကေပမယ့္ spyware ကာကြယ္ေရး ေဆာ့ဖ္ဝဲလ္ေတြ ကေတာ့ အခ်င္းခ်င္း conflict မျဖစ္ၾကပါဘူး။

၃။ Firefox လား? IE လား? ေသခ်ာစြာ စဥ္းစားပါ။ (မ်ားေသာအားျဖင့္ spy-ware ေတြဟာ အဲဒီလို browser ႏွစ္ခုအၾကား ဗ်ာမ်ား ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဝင္လာ တတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ website ေတြဟာ IE နဲ႕အသံုးတဲ့ျပီး တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ firefox နဲ႕မွ အဆင္ေျပ တတ္ၾကတဲ႕ အတြက္ ေတြေဝမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ပါ။

၄။ P2P ကြန္ရက္ကို သတိထားပါ။ (’.torrent’ ေတြကေန တစ္ဆင့္ adware/spyware ေတြ ကူးစက္တတ္တာ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ ျဖစ္လာေနပါျပီ။ မလိုအပ္ရင္ P2P မသံုး ဘဲ ရိုးရိုးသာ download ခ်ပါ။

၅။ Bazooka Scanner ကို down-load ရယူပါ။ (spyware,adware) ရွိမရွိ အဓိက စစ္ေဆးေပးတဲ့ bazooka scanner ကို အခမဲ့ရႏုိင္ပါတယ္။

၆။ Software update ကို ကိုယ္တုိင္တုိင္ လုပ္ပါ။ (တစ္ခါတစ္ေလမွာ Software update လုပ္ေပးပါမယ္ ဆုိတုိင္း အတင္းကာရာ လက္မခံ လုိက္ပါနဲ႕။ အရင္ဆံုး ကုိယ့္ရဲ႕ anti-spyware ဟာ update ျဖစ္မျဖစ္ စစ္ေဆးပါ။)

၇။ Firewall ကို ကိုယ္ကိုယ္တုိင္ တည္ေဆာက္ပါ။ (ဥပမာ Zonealarm လုိမ်ိဳး firewall ဟာ အျမင္ကတ္စရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ကို တာ၀န္ေက်ျပီး ကုိယ္သံုးစြဲ ခ်င္တဲ့၊ ယံုၾကည္ရတဲ့ software list ေတြကို သူ႕ကို ေပးထား လုိက္ရံုနဲ႕ အဆင္ေျပပါတယ္ firewall ထားရွိတဲ့အတြက္ RAM ကေတာ့ မသိမသာထပ္လုိပါမယ္။)

၈။ EULA ကို ဖတ္ပါ။ (end user license agreement ဆုိတာဟာ Software တိုင္းနဲ႕ website အေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ပါ၀င္ တတ္ပါတယ္။ Software အသစ္တစ္ခုဟာ ကုိယ့္နဲ႕ မရင္းႏွီးေသး ရင္ EULA ကို အဓိကထားျပီး ဖတ္ရွုပါ။

၉။ Back up လုပ္ပါ။ (ပညာရွင္တုိင္း လုိလုိက data ေတြကို back-up လုပ္ဖုိ႕ အၾကံျပဳခဲ့ေပမယ့္ user တုိင္းလုိလုိက ေမ့ေလ်ာ့ ေနၾကဆဲပါ။ အေရးၾကီးတဲ့၊ တန္ဖုိးရွိတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ မဆံုးရွုံးေစဖုိ႕ နည္းလမ္းေကာင္းေတြထဲက တစ္ခုကbackupလုပ္ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။)

၁၀။ Home page ေျပာင္းလဲ သြားတာျမင္တာနဲ႕ scan လုပ္ပါ။ (ကိုယ္တုိင္ မသိလုိက္ ပါပဲနဲ႕ home page ေျပာင္းလဲ သြားျပီ ဆုိတာနဲ႕ ခ်က္ခ်င္း scan လုပ္ပါ။ အဲဒါဟာ spyware ျဖစ္ဖုိ႕ အခြင့္အလမ္း မ်ားေနပါျပီ။)

၁၁။ Window ကို အဆင့္ျမွင့္ တင္ပါ။ (အကယ္ XP သံုးစဲြေနရင္ service pack 2 ကို ေျပာင္းလဲ သင့္ျပီး XP SP2 သံုးစဲြေနရင္ vista ကို အဆင့္ျမွင္ ့တင္သင့္ ပါတယ္။ လူသိ နည္းေနတဲ့ OS ဟာ အတုိက္အခိုက္ ခံရမႈ နည္းပါး ေနဦးမွာပါ။)

၁၂။ ေၾကာ္ျငာေတြဟာ spyware ေတြလား။ (မေသခ်ာပါ။ ေၾကာ္ျငာတုိင္းဟာ spyware မဟုတ္သလုိ spyware တိုင္း ကေတာ့ Advertising တုိင္းဆီကေန ၀င္ေရာက္လာတာပဲျဖစ္ပါတယ္။)

၁၃။ Keylogger ေတြကို ကာကြယ္လုိ႕ ရနုိင္ပါတယ္။ (တကယ္လုိ႕ကိုယ္ပိုင္ ဗဟုသုတ နည္းပါး ေနရင္ keylogger ေတြ ရဲ႕ သြင္ျပင္ လကၡဏာ ေတြကို ရွာေဖြ ဖတ္ရွုပါ။ ‘Ctrl+Alt+Del’ သံုးစဲြျပီး system မွာ run ေနတဲ့ မသကၤာတဲ့ ‘exe’ ဖုိင္ မွန္သမွ်ကို ဖယ္ရွား ပစ္ပါ။ အဲဒီလုိ ဖယ္ရွားပစ္ျခင္း အားျဖင့္ system ဖုိင္အစစ္တခ်ိဳ႕ ဆုိရင္ လတ္တေလာမွာ အလုပ္ မလုပ္ ေတာ့တာကလြဲျပီး ဘာမွ မျဖစ္နုိင္ပါ။)

၁၄။ အမ်ားသံုး ကြန္ပ်ဴတာေတြ ဆီမွာ ကိုယ္ပိုင္ အခ်က္ေတြ မသံုးစဲြ ပါနဲ႕။ (လူအမ်ားနဲ႕ စပ္တူ သံုးစဲြရတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာ ေတြဆီမွာ လုိအပ္ ခ်က္ ေၾကာင့္ (ဥပမာ cyber cafe လုိမ်ိဳး ေနရာ) ကိုယ္ပိုင္ အခ်က္အလက္ေတြ သံုးစြဲ ရမယ္ဆုိရင္ သတိ ထားပါ။ ကြန္ပ်ဴတာကေန ထြက္ခြာ မယ္ဆုိင္ရင္ ကုိယ့္ historyေတြကိုရွင္းလင္းပစ္ခဲ့ပါ။

၁၅။ Upload ဖုိင္ေတြကိုလဲ သတိထားပါ။ (ဓာတ္ပံု သို႕မဟုတ္ အျခား အခ်က္ အလက္မ်ား မျဖစ္မေန တင္ပို႕ ရျပီ ဆုိပါရင္ secure ရွိတဲ့web host ေတြကို သံုးစဲြပါ။)

၁၆။ Anti-spyware software အခမဲ့ေပးတဲ့ website- ဥပမာအားျဖင့္ AVG anti-spyware website ကေန အခမဲ့ ေပးထား ပါလ်က္နဲ႕ download ခ်လုိ႕မရနုိင္တာ မ်ိဳးရွိပါတယ္။ (အဲဒါဟာ သိပ္ေကာင္းပါတယ္ ဘာျဖစ္လုိ႕လဲဆုိေတာ့ ကိုယ္PCမွာ spyware ၀င္ေနတာကို AVG ကသိေနလုိ႕ပါ။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးက ကိုယ့္ရဲ႕ spyware က anti-spyware ကိုလက္မခံလုိ႕ပါ။ ဒါဆုိရင္ေတာ့သတိၾကီးၾကီးနဲ႕ရွင္းလင္းပစ္ရပါလိမ့္မယ္။)

၁၇။ DOS တုိက္ခိုက္မႈ ရွိလာနုိင္သလား။ ကြန္ပ်ဴတာရဲ႕ အတြင္းပိုင္းစနစ္အထိ နက္နက္ရွုိင္းရွုိင္း ၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္မွု ျဖစ္ပါတယ္။ P2P network မွာ ကိုယ္မသိတဲ့ လူေတြဆီကို sharing မလုပ္ဖုိ႕နဲ႕ အခမဲ့ရတဲ့ software တုိင္းကို မယံုၾကည္ဖို႕ zip/ rar file ေတြကို သတိ ထားဖုိ႕ လုိပါမယ္။

၁၈။ Icon ေတြကို desktop ေပၚမွာအတင္းအက်ပ္ ေနရာယူျပီဆုိရင္ spyware ျဖစ္ေနပါျပီ။ (ေဆာ့ဖ္၀ဲတုိင္းမွာ desktop icon shortcuts သေဘာမ်ိဳးဖန္တီးေပးေပမယ့္ သံုးစဲြသူ ခြင့္မျပဳဘဲ ေနရာ မယူတတ္ၾကပါ။)

၁၉။ အခ်က္ေပးပံုသ႑ာန္ေတြ မွားယြင္ေနတဲ့အခါ anti-spyware ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ေတြဟာ ျပီးျပည့္စံုမႈ မရွိပါ။ သူတုိ႕ကိုရွင္းလင္း ပစ္တုိင္းမွာ uninstall ကို အေသအခ်ာ ျပဳလုပ္ပါ။ သေဘာတရားအရေျပာရရင္ anti-spyware ေဆာ့ဖ္၀ဲလ္ကိုယ္ကspywareတစ္ခုပါပဲ။

၂၀။ Remote Access Trojan ဆုိတာ virus လုိမ်ိဳး။ program ငယ္ကေလး တစ္ခုကို ကြန္ပ်ဴတာ စနစ္အတြင္း ကိုယ္မသိ လိုက္ရပါပဲ ၀င္ေရာက္ေစခဲ့ျပီး အဲဒီ Program ကေလးဟာ ကိုယ္လုပ္ေနသမွ် သတင္းအခ်က္ေတြနဲ႕ ကိုယ့္ရဲ႕ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ ကိစၥ မွန္သမွ်ကို ပိုင္ရွင္ ဆီကိုသတင္းျပန္ လည္ေပးပို႕ ေနေလ့ရွိပါတယ္။

၂၁။ Drive-By Download ဆုိတာ အဓိက အားျဖင့္ ပုဂၢလိက အခ်က္အလက္ေတြနဲ႕ လံုျခံဳမႈကို ထိပါးေစာ္ကားတဲ့ တိုက္ခုိက္မွႈတစ္မ်ိဳးကို ေခၚဆုိပါတယ္။ တကယ္လုိ႕ ေၾကာ္ျငာ pop-up ေတြကို သတိထားျပီး တားဆီးမယ္ ဆုိရင္တုိက္ရိုက္ထိေတြ႕ ခံရမႈ မရွိနုိင္ပါ။ Pop-up blocker ပါ၀င္တဲ့ firefoxလုိborwserမ်ိဳးကိုသံုးစြဲသင့္ပါတယ္။

၂၂။ Search bar ေတြကို မယံုၾကည္ပါနဲ႕။ google.com နဲ႕ google toolbar… Yahoo နဲ႕ ႔ Yahoo toolbar တုိ႕လုိ ယံုၾကည္စိတ္ခ် ရတဲ့ အရာေတြ ရွိေနျပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာ web ကို အထူး ရွာေဖြေပးမယ္ ဆိုတဲ့ toolbar ေတြကို ယံုၾကည္ကိုးစား မေနပါနဲ႕ေတာ့။ www.google.com လို႕ address bar မွာ ရိုက္လုိက္ရတာဟာ မေရရာ မေသခ်ာတဲ့ toolbar ေတြကို install လုပ္လုိက္ေနတာထက္ အမ်ားၾကီး လံုျခံဳမႈရွိပါတယ္။

၂၃။ ဒီေနရာကိုသြားပါ။ Virus နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အေကာင္းအဆိုးေတြကို ပံုမွန္ သတင္းေပးရင္း ကာကြယ္ ဖို႕နည္းလမ္းေတြကို အခမဲ့ ျဖန္႕ခ်ီေနတဲ့ ေနရာေတြ ရွိသလုိ အခု website ေတြကေတာ့ spyware, adware, malware စတာေတြကို ရင္ဆုိင္ ေျဖရွင္းဖုိ႕ သတင္း ေတြ၊ tools ေတြ၊update new ေတြ ရနုိင္ပါတယ္။